Aşırılıkçı bir duruş genellikle uzun vadeli başarısızlık ve zararla sonuçlanır. Aşırılıkçılık yalnızca sosyal ve politik sorunları daha da kötüleştirmekle kalmaz, aynı zamanda insanlar arasındaki güveni, işbirliğini ve barışı da baltalar.
Aşırılıkçı ideolojiler, gerçek ve vasat bir yol yerine duygusal ve mantıksız yaklaşımları tercih eder. Bu da şiddete, istikrarsızlığa ve ilerlemenin engellenmesine yol açar. Tarih, aşırılıkçı ve katı ideolojiler üzerine kurulu partilerin ve hareketlerin sınırlı etkiye ve kısa ömürlü bir kontrole sahip olduğunu, genellikle istikrarsızlıkla boğuştuklarını göstermektedir.
Aşırılıkçılar başlangıçta insanları ve bölgeleri güç ve baskı yoluyla boyunduruk altına almış olsalar da, katı yaklaşımları onları genellikle yıkıma sürüklemiştir. Başarısızlıklarının ardındaki temel nedenler ise şunlardır:
1. Meşruiyet Eksikliği:
Sert hareketler genellikle hedeflerine ulaşmak için şiddete, zorlamaya ve baskıya güvenir ve bu süreçte kamuoyunun desteğini kaybeder. Bir hareket genel halkın güvenini ve kalbini kaybettiğinde ise sürdürülemez hale gelir.
2. Artan Muhalefet:
Aşırılıkçılar genellikle eylemleri nedeniyle yaygın bir muhalefete neden olurlar. Bu karşıt güçler, ister içeride ister dışarıda olsun, onları zayıflatmak için sürekli mücadele ederler. Çok sayıda düşmanın varlığı, bu tür hareketlerin istikrarlı bir hükümet kurmasını imkansız hale getirir.
3. Zayıf Politik ve Ekonomik Yapılar:
Sert hatlı hareketler genellikle yönetim kurma veya sürdürülebilir politik gündemleri uygulama yeteneğinden yoksundur. İktidara yükselişleri genellikle politik, ekonomik ve sosyal krizlere yol açar ve bu da nihayetinde çöküşlerine neden olur.
4. Vasat İdeolojilerin Üstünlüğü:
Vasat ideolojiler ve hareketler, tarih boyunca sürekli olarak sert hatlı gruplardan üstün olduklarını kanıtlamışlardır. Bunun nedeni, vasat yaklaşımların insanların ihtiyaçları ve özlemleriyle daha uyumlu olmasıdır.
Aşırılıkçı Başarısızlık Örnekleri:
Haricîler:
İslam’ın ilk yüzyıllarında, Hariciler sert hatlı bir dini hareket çizmekteydi. Başlangıçta güç kazanmalarına rağmen, aşırı inançları ve şiddet eylemleri, onların İslam dünyasından izole olmalarına ve sonunda ortadan kaybolmalarına yol açtı.
Naziler:
II. Dünya Savaşı sırasında, Nazilerin aşırı politikaları kısa vadeli bir güçle sonuçlandı ancak ardından yıkıcı bir yenilgiye geldi.
Komünist Hareketler:
Sovyetler Birliği ve diğer ülkelerde, komünizm aşırı bir ideolojiyi benimsedi ve sonunda ekonomik ve politik krizler nedeniyle başarısız oldu.
Modern Zaman Haricileri Olan IŞİD:
IŞİD başlangıçta önemli toprakları ele geçirmiş ve uluslararası alanda birçok ülkeden insanın ilgisini üzerinde toplamış olsa da, politikaları ve eylemleri sürdürülebilir değildi. Aşırılıkları ve sert taktikleri yabancılaşmaya ve sonunda çöküşlerine yol açtı.
IŞİD kendisini İslam’ın bir sempatizanı olarak gösterdi. Ancak suçları, cinayetleri, Müslümanları sömürmeleri ve yaygın yıkımları gerçek doğalarını ortaya koydu. Sonuç olarak, kendilerini kalıcı bir güç veya hareket olarak kurmayı başaramadılar.
Sonuç:
Aşırılıkçı hareketler kısa vadeli zaferler elde edebilirler, ancak şiddeti en temel unsur olarak benimsemeleri ve insanların ihtiyaçlarını karşılamadaki başarısızlıkları sonunda çöküşlerine yol açar. Tarihsel deneyimler, sürdürülebilir değişimin vasatlık, denge ve rasyonel yaklaşımlarla daha iyi elde edildiğini göstermektedir.